istislâh

Arapçada iyilik, uygunluk anlamlarını içeren salah ve maslahat kelimeleri ile aynı kökten türemiş olan istislâh, maslahata göre hüküm verme yöntemidir. Hakkında net bir hüküm bulunmayan bir meselede İslam dininin amaçları (makāsıdü’ş-şerîa) göz önünde bulundurularak bir hükme ulaşılmasının insanlığın topyekûn yararına olacağı düşünülmüş ve istislâh fıkıh literatüründe bir metot olarak kabul edilmiştir. Hz. Peygamber'in vefatıyla vahyin de kesilmesinin ardından Müslümanların ihtiyaç duydukları meselelerde toplumun menfaatini gözetmek adına böyle metotlara başvurdukları görülmektedir. Bu metotlardan biri olan istislâhın terimleşme sürecinin, eserinde bu başlıkta bir bölüme yer veren Gazzâlî'ye kadar sürdüğü söylenebilir.